Skip to main content
Nederlands
×
Select site language
Български
Čeština
Dansk
Deutsch
Ελληνικά
English
Español
Eesti
Suomi
Français
Gaeilge
Hrvatski
Magyar
Italiano
Lietuvių
Latviešu
Malti
Nederlands
Polski
Português
Română
Slovenčina
Slovenščina
Svenska
Twitter
LinkedIn
Mastodon
Instagram
Facebook
YouTube
PeerTube
Newsletter
Top Menu
Over FRA
Samenwerking
Newsroom
Cookies
Contact
Custom Topbar
Search
×
Search the FRA website
menu-icon
Work on rights
Rechtspraak, rechten van slachtoffers en justitiële samenwerking
Slachtofferrechten
Rechten van de verdachte
Civiel recht
Justitiële samenwerking en rechtsstaat
Beveiliging
Bedrijfsleven en mensenrechten
Gelijkheid, non-discriminatie en racisme
Kinderen, jongeren en ouderen
Mensen met een handicap
Haatmisdrijf
Ras en etnische afstamming
Godsdienst en overtuiging
Roma
Geslacht, seksuele geaardheid en gender
Asiel, migratie en grenzen
Toegang tot asiel
Grenzen en informatiesystemen
Kinderbescherming
Irreguliere migratie, terugkeer en immigratiedetentie
Legale migratie en integratie
Mensenhandel en arbeidsuitbuiting
Gegevensbescherming, privacy en nieuwe technologieën
Kunstmatige intelligentie en big data
Grenzen en informatiesystemen
Gegevensbescherming
Onrechtmatige profilering
Steun voor mensenrechtensystemen en mensenrechtenverdedigers
Handvest van de grondrechten van de EU
Intergouvernementele mensenrechtensystemen
Nationale mensenrechtensystemen en -organen
Maatschappelijk middenveld
Het EU-Handvest van de grondrechten
Wat zijn grondrechten?
What is the EU Charter of Fundamental Rights?
Preambule
Titel I: Waardigheid
1 - De menselijke waardigheid
2 - Het recht op leven
3 - Het recht op menselijke integriteit
4 - Het verbod van folteringen en van onmenselijke of vernederende behandelingen of bestraffingen
5 - Het verbod van slavernij en dwangarbeid
Titel II: Vrijheden
6 - Het recht op vrijheid en veiligheid
7 - De eerbiediging van het privé-leven en van het familie
8 - De bescherming van persoonsgegevens
9 - Het recht te huwen en het recht een gezin te stichten
10 - De vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst
11 - De vrijheid van meningsuiting en van informatie
12 - De vrijheid van vergadering en vereniging
13 - De vrijheid van kunsten en wetenschappen
14 - Het recht op onderwijs
15 - De vrijheid van beroep en het recht te werken
16 - De vrijheid van ondernemerschap
17 - Het recht op eigendom
18 - Het recht op asiel
19 - Bescherming bij verwijdering, uitzetting en uitlevering
Titel III: Gelijkheid
20 - Gelijkheid voor de wet
21 - Non-discriminatie
22 - Verscheidenheid van cultuur, godsdienst en taal
23 - De gelijkheid van vrouwen en mannen
24 - De rechten van het kind
25 - De rechten van ouderen
26 - De integratie van personen met een handicap
Titel IV: Solidariteit
27 - Het recht op informatie en raadpleging van de werknemers binnen de onderneming
28 - Het recht op collectieve onderhandelingen en op collectieve actie
29 - Het recht op toegang tot arbeidsbemiddeling
30 - Bescherming bij kennelijk onredelijk ontslag
31 - Rechtvaardige en billijke arbeidsomstandigheden en -voorwaarden
32 - Het verbod van kinderarbeid en de bescherming van jongeren op het werk
33 - Het beroeps
34 - Sociale zekerheid en sociale bijstand
35 - De gezondheidszorg
36 - De toegang tot diensten van algemeen economisch belang
37 - Milieubescherming
38 - Consumentenbescherming
Titel V: Burgerschap
39 - Actief en passief kiesrecht bij de verkiezingen voor het Europees Parlement
40 - Actief en passief kiesrecht bij de gemeenteraadsverkiezingen
41 - Recht op behoorlijk bestuur
42 - Recht van inzage in documenten
43 - Europees Ombudsman
44 - Recht van petitie
45 - Vrijheid van verkeer en van verblijf
46 - Diplomatieke en consulaire bescherming
Titel VI: Rechtspleging
47 - Recht op een doeltreffende voorziening in rechte en op een onpartijdig gerecht
48 - Vermoeden van onschuld en rechten van de verdediging
49 - Legaliteitsbeginsel en evenredigheidsbeginsel inzake delicten en straffen
50 - Recht om niet tweemaal in een strafrechtelijke procedure voor hetzelfde delict te worden berecht of gestraft
Titel VII: Algemene bepalingen
51 - Toepassingsgebied
52 - Reikwijdte en uitlegging van de gewaarborgde rechten en beginselen
53 - Beschermingsniveau
54 - Verbod van misbruik van recht
Tools
EU Fundamental Rights Information System - EFRIS
Criminal detention database
Anti-Muslim hatred database
Case-law database
Charterpedia
FRA e-learning platform
Data visualisation
Equality data collection: promising practices
Fighting hate crime: promising practices
Producten
About FRA
Who we are
Structure of FRA
Management Board
Management Board members
Management Board meeting documents
Executive Board
Scientific Committee
Scientific Committee members
Director
Management team
What we do
Research and data
Capacity-building
Advising
Convening people
FRA for children
What are my rights?
Where do my rights come from?
Areas of work
Multi-annual Framework 2007-2022
Work Programme
Archive
Annual Activity report
Archive
Projects
Working at FRA
Vacancies and selections
Previous vacancies
What we offer
Work-life balance
Application instructions
Seconded National Experts
Traineeship
Procurement
Ongoing procedures
Closed procedures
Contracts awarded
Finance and budget
Financial Rules
Financial documents
Inzage in documenten
Access to documents
Aanvraag voor toegang tot documenten
Data protection within FRA
Records registry
Cooperation
EU-instellingen en andere organen
European Parliament
Council of the European Union
European Commission
EU agencies
European Committee of the Regions
European Economic and Social Committee
European Ombudsman
EU CRPD Framework
Promotion
Protection
Monitoring
Review process
Resources
Lidstaten van de EU
National Liaison Officers
National Parliaments
Raad van Europa
Maatschappelijk middenveld en platform voor de grondrechten
Activities
Civic space
Platform library
How to register
Nationale mensenrechteninstituten, gelijkheidsorganen en ombudsinstellingen
VN, OVSE en andere internationale organisaties
EEA and Norway Grants
FRANET
Newsroom
News
Press releases
Events
Past Events
FRA products 2024
FRA products 2023
FRA products 2022
FRA products 2021
FRA Products 2020
FRA Products 2019
Multimedia
Videos
Infographics
Podcasts
Speeches
Press packs
EU LGBTIQ survey - Press pack
Fundamental Rights Survey
EU LGBTI survey II
From institutions to community living for persons with disabilities: perspectives from the ground
Second European Union Minorities and Discrimination Survey – Main results
Second European Union Minorities and Discrimination Survey (EU-MIDIS II) Muslims
Together in the EU: Promoting the participation of migrants and their descendants
Second European Union Minorities and Discrimination Survey (EU-MIDIS II) Roma
Severe labour exploitation in the EU
Child-friendly justice – perspectives and experiences of professionals: Press pack
Fundamental rights at EU borders
Violence against women press pack
Jewish people’s experiences and perceptions of hate crime, discrimination and antisemitism
EU LGBT Press pack
Child-friendly justice – perspectives and experiences of children
Newsletter
Log in
Main menu
Work on rights
Work on rights
Rechtspraak, rechten van slachtoffers en justitiële samenwerking
Slachtofferrechten
Rechten van de verdachte
Civiel recht
Justitiële samenwerking en rechtsstaat
Beveiliging
Bedrijfsleven en mensenrechten
Gelijkheid, non-discriminatie en racisme
Kinderen, jongeren en ouderen
Mensen met een handicap
Haatmisdrijf
Ras en etnische afstamming
Godsdienst en overtuiging
Roma
Geslacht, seksuele geaardheid en gender
Asiel, migratie en grenzen
Toegang tot asiel
Grenzen en informatiesystemen
Kinderbescherming
Irreguliere migratie, terugkeer en immigratiedetentie
Legale migratie en integratie
Mensenhandel en arbeidsuitbuiting
Gegevensbescherming, privacy en nieuwe technologieën
Kunstmatige intelligentie en big data
Grenzen en informatiesystemen
Gegevensbescherming
Onrechtmatige profilering
Steun voor mensenrechtensystemen en mensenrechtenverdedigers
Handvest van de grondrechten van de EU
Intergouvernementele mensenrechtensystemen
Nationale mensenrechtensystemen en -organen
Maatschappelijk middenveld
Het EU-Handvest van de grondrechten
Het EU-Handvest van de grondrechten
Wat zijn grondrechten?
What is the EU Charter of Fundamental Rights?
Preambule
Titel I: Waardigheid
1 -
De menselijke waardigheid
2 -
Het recht op leven
3 -
Het recht op menselijke integriteit
4 -
Het verbod van folteringen en van onmenselijke of vernederende behandelingen of bestraffingen
5 -
Het verbod van slavernij en dwangarbeid
Titel II: Vrijheden
6 -
Het recht op vrijheid en veiligheid
7 -
De eerbiediging van het privé-leven en van het familie
8 -
De bescherming van persoonsgegevens
9 -
Het recht te huwen en het recht een gezin te stichten
10 -
De vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst
11 -
De vrijheid van meningsuiting en van informatie
12 -
De vrijheid van vergadering en vereniging
13 -
De vrijheid van kunsten en wetenschappen
14 -
Het recht op onderwijs
15 -
De vrijheid van beroep en het recht te werken
16 -
De vrijheid van ondernemerschap
17 -
Het recht op eigendom
18 -
Het recht op asiel
19 -
Bescherming bij verwijdering, uitzetting en uitlevering
Titel III: Gelijkheid
20 -
Gelijkheid voor de wet
21 -
Non-discriminatie
22 -
Verscheidenheid van cultuur, godsdienst en taal
23 -
De gelijkheid van vrouwen en mannen
24 -
De rechten van het kind
25 -
De rechten van ouderen
26 -
De integratie van personen met een handicap
Titel IV: Solidariteit
27 -
Het recht op informatie en raadpleging van de werknemers binnen de onderneming
28 -
Het recht op collectieve onderhandelingen en op collectieve actie
29 -
Het recht op toegang tot arbeidsbemiddeling
30 -
Bescherming bij kennelijk onredelijk ontslag
31 -
Rechtvaardige en billijke arbeidsomstandigheden en -voorwaarden
32 -
Het verbod van kinderarbeid en de bescherming van jongeren op het werk
33 -
Het beroeps
34 -
Sociale zekerheid en sociale bijstand
35 -
De gezondheidszorg
36 -
De toegang tot diensten van algemeen economisch belang
37 -
Milieubescherming
38 -
Consumentenbescherming
Titel V: Burgerschap
39 -
Actief en passief kiesrecht bij de verkiezingen voor het Europees Parlement
40 -
Actief en passief kiesrecht bij de gemeenteraadsverkiezingen
41 -
Recht op behoorlijk bestuur
42 -
Recht van inzage in documenten
43 -
Europees Ombudsman
44 -
Recht van petitie
45 -
Vrijheid van verkeer en van verblijf
46 -
Diplomatieke en consulaire bescherming
Titel VI: Rechtspleging
47 -
Recht op een doeltreffende voorziening in rechte en op een onpartijdig gerecht
48 -
Vermoeden van onschuld en rechten van de verdediging
49 -
Legaliteitsbeginsel en evenredigheidsbeginsel inzake delicten en straffen
50 -
Recht om niet tweemaal in een strafrechtelijke procedure voor hetzelfde delict te worden berecht of gestraft
Titel VII: Algemene bepalingen
51 -
Toepassingsgebied
52 -
Reikwijdte en uitlegging van de gewaarborgde rechten en beginselen
53 -
Beschermingsniveau
54 -
Verbod van misbruik van recht
Tools
Tools
EU Fundamental Rights Information System - EFRIS
Criminal detention database
Anti-Muslim hatred database
Case-law database
Charterpedia
FRA e-learning platform
Data visualisation
Equality data collection: promising practices
Fighting hate crime: promising practices
Producten
Search
×
Search the FRA website
Zoeken
You are here
Home
Tools
Case-law database
CJEU - Joined cases C 297/10 and C 298/10 / Judgment
CJEU - Joined cases C 297/10 and C 298/10 / Judgment
Sabine Hennigs v Eisenbahn-Bundesamt, and Land Berlin v Alexander Mai
Deciding body type
Court of Justice of the European Union
Deciding body
European Court of Justice (Second Chamber)
Type
Decision
Decision date
08/09/2011
Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
EU Charter of Fundamental Rights
Title IV: Solidarity
Article 28 - Right of collective bargaining and action
EU Charter of Fundamental Rights
Title III: Equality
Article 21 - Non-discrimination
VIEW FULL CASE
CJEU - Joined cases C 297/10 and C 298/10 / Judgment
Key facts of the case:
German legislation in the field of employees’ salaries based on collective agreements contained elements purely based on physical age. This legislation was changed some years ago, but the transitional provisions maintained the level of the former salary as starting base for the transition into the new system. Two employees challenged this maintenance and considered that to be prohibited discrimination on grounds of age. The appeals court decided to refer to ECJ.
Results (sanctions) and key consequences of the case:
The principle of non-discrimination on grounds of age proclaimed in Article 21 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union and given specific expression in Council Directive 2000/78/EC of 27 November 2000 establishing a general framework for equal treatment in employment and occupation, more particularly Articles 2 and 6(1) of that directive, must be interpreted as precluding a measure laid down by a collective agreement such as that at issue in the main proceedings which provides that, within each salary group, the basic pay step of a public sector contractual employee is determined on appointment by reference to the employee’s age. The fact that European Union law precludes that measure and that it appears in a collective agreement does not interfere with the right to negotiate and conclude collective agreements recognised in Article 28 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union.
Articles 2
and 6(1) of Directive 2000/78 and Article 28 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union must be interpreted as not precluding a measure in a collective agreement, such as that at issue in the main proceedings in Case C‑297/10, which replaces a system of pay leading to discrimination on grounds of age by a system of pay based on objective criteria while maintaining, for a transitional period limited in time, some of the discriminatory effects of the earlier system in order to ensure that employees in post are transferred to the new system without suffering a loss of income.