Article 4 - Prohibition of torture and inhuman or degrading treatment or punishment
Article 19 - Protection in the event of removal, expulsion or extradition
Article 47 - Right to an effective remedy and to a fair trial
Key facts of the case:
On 8 May 2019, the Belgian Maritime Code (‘Belgisch Staatsblad’) was adopted. The League of human rights, a Belgian NGO that frequently challenges political action to protect fundamental rights, filed an action for annulment of Articles 2.1.1.3, §1, 7°-9° and §2, 2.4.4.3 before the Constitutional Court.
According to the League, the announced amendments violated Articles 10, 11, 12 (1) and (2), 13, 22bis, 23 (1) and (3), and 191 of the Belgian Constitution, as well as Articles 2, 3, 5, 6, 13 and 14 of the European Convention of Human Rights read in conjunction with Articles 4, 19(2) and 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, Article 1, A, 2) of the International Refugee Convention, with Articles 4.1, 4.4.1, 4.4.2, 4.6.1 and 4.6.3 of the Annex to the Convention on Facilitation of International Maritime Traffic (FAL Convention), with Articles 2 and 3 of the International Convention concerning stowaways, (hereinafter referred to as the International Convention on Stowaways), with the Regulation (EU) 2016/399 of the European Parliament and of the Council of 9 March 2016 on a Union Code on the rules governing the movement of persons across borders (Schengen Borders Code), with Article 3 of the Convention of 10 December 1984 against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, with Articles 6 and 7 of the International Covenant on Civil and Political Rights, with the general principle of non-refoulement, with the general principle of legal certainty, and with Articles 3, 4, 4a, 7, 8, 8a, 8b, 27, 28, 29, 48 to 50, 61/14 to 61/25, 70/1 to 74 and 74/2 to 74/4bis of the Law of 15 December 1980 on access to the territory, residence, establishment and removal of foreigners (hereinafter: the Law of 15 December 1980).
Key legal question raised by the Court:
The main question before the Constitutional Court was whether the announced amendments violated the fundamental rights protected under the above-mentioned legal instruments.
The Constitutional Court was further asked to refer a question to the Court of Justice of the European Union for a preliminary procedure on the basis of Art. 267 TFEU regarding the compatibility of Article 3.1.4. (2) of Annex VI of the Schengen Borders Code, according to which “stowaways remain the responsibility of the captain”, with Articles 6, 18, 19, 20, 21, 24, 35, 47 and 52 of the Charter insofar as “the fact that a stowaway, without limitation in time and without distinction, is left to the responsibility of the captain without that detention being sufficiently regulated by law, effectively contravenes those provisions”.
Outcome of the case:
The Constitutional Court did not follow the reasoning of the applicants and did not refer the case to the CJEU. It held that the question was unnecessary to adjudicate in the matter at hand (B.48.2-B.48.3).
B.48.1. The applicants request a question to be referred to the Court Justice of the European Union for a preliminary ruling on the validity of Article 3.1.4, second paragraph, last sentence, of Annex VI to the Schengen Borders Code, according to which " the stowaways nevertheless remain under the responsibility of the captain ", in the light of Articles 6, 18 to 21, 24, 35, 47 and 52 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, to the extent that "the fact that a stowaway may, without limitation in time and without distinction, be left to the responsibility of the captain without that detention being sufficiently regulated by law, effectively contravenes those provisions ". B.48.2. The fact that the Schengen Borders Code provides that stowaways on board a ship remain under the responsibility of the ship's captain when the captain discovers the presence of stowaways on board has been reported without delay to the competent authorities does not prevent the Belgian legislature from taking the necessary measures to ensure that the detention of stowaways on board a ship would be compatible with article 12 of the Constitution, read in conjunction with Article 5 of the European Convention on Human Rights of Human Rights. The answer to the question whether the last sentence of the second paragraph of Article 3.1.4 of Annex VI of the Schengen Borders Code is in compliance with the provisions of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, is therefore not relevant to the examination of the Court.
(…)
B.60. Those provisions implement the principle of non-refoulement, stemming from Article 3 of the European Convention on Human Rights, and the right to an effective remedy, guaranteed by Article 13 of the same Convention. In its judgment No 112/2019 of 18 July 2019, the Court held that " the risk of violation of the principle of non-refoulement, which is enshrined in Article 33 of the International Convention of 28 July 1951 relating to the Status of Refugees and which also derives, in particular, from Article 3 of the European Convention on Human Rights and from Article 19(2) of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, must be assessed or reassessed at the time of actual expulsion or return to the border " (B.7 .3) and that '[t]he wording of [section 3 of the Law of 15 December 1980 ' on the entry into the territory, residence, establishment and expulsion of aliens '] expressly [shows] that the possibility of refusing an alien entry, in the cases referred to in that provision, is not intended to prejudice the application of treaty or international provisions. [That] provision [does] not allow for the refusal of an alien's entry into the territory without ensuring compliance in particular with Article 3 of the European Convention on Human Rights and the principle of non-refoulement contained in Article 33 of the International Convention of 28 July 1951 relating to the Status of Refugees ' (B.11.1)
B.48.1. De verzoekende partijen vragen om een prejudiciële vraag te stellen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie over de geldigheid van artikel 3.1.4, tweede alinea, laatste zin, van bijlage VI van de Schengengrenscode, volgens hetwelk « de verstekelingen […] evenwel onder de verantwoordelijkheid van de gezagvoerder [blijven] », in het licht van de artikelen 6, 18 tot 21, 24, 35, 47 en 52 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, in zoverre « het feit dat een verstekeling, zonder beperking in de tijd en zonder onderscheid, onder de verantwoordelijkheid van de gezagvoerder wordt gelaten zonder dat die vasthouding voldoende geregeld is door het recht, daadwerkelijk strijdig met die bepalingen lijkt ». B.48.2. Het feit dat de Schengengrenscode bepaalt dat verstekelingen aan boord van een schip onder de verantwoordelijkheid van de gezagvoerder blijven wanneer deze de aanwezigheid van verstekelingen aan boord onverwijld bij de bevoegde autoriteiten heeft gemeld, belet de Belgische wetgever niet om de nodige maatregelen te nemen opdat de vasthouding van verstekelingen aan boord van een schip bestaanbaar zou zijn met artikel 12 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 5 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. Het antwoord op de vraag of artikel 3.1.4, tweede alinea, laatste zin, van bijlage VI van de Schengengrenscode bestaanbaar is met de bepalingen van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, is derhalve niet relevant voor het onderzoek van het Hof.
B.60. Bij die bepalingen worden het beginsel van non-refoulement, dat voortvloeit uit artikel 3 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, en het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel, dat is gewaarborgd bij artikel 13 van hetzelfde Verdrag, ten uitvoer gelegd. Bij zijn arrest nr. 112/2019 van 18 juli 2019 oordeelde het Hof dat « het risico van schending van het beginsel van non-refoulement, dat is opgenomen in artikel 33 van het Internationaal Verdrag van 28 juli 1951 betreffende de status van vluchtelingen en dat ook voortvloeit uit met name artikel 3 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en uit artikel 19, lid 2, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, moet worden beoordeeld dan wel opnieuw moet worden beoordeeld op het ogenblik van de daadwerkelijke verwijdering of van de terugleiding naar de grens » (B.7.3) en dat « uit de bewoordingen van [artikel 3 van de wet van 15 december 1980 ‘ betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen ’] uitdrukkelijk [blijkt] dat de mogelijkheid om een vreemdeling de toegang te weigeren, in de in die bepaling bedoelde gevallen, geen afbreuk beoogt te doen aan de toepassing van verdragsbepalingen of internationale bepalingen. [Die] bepaling [laat] niet toe een vreemdeling de toegang tot het grondgebied te weigeren, zonder daarbij de naleving van met name artikel 3 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en het non-refoulementbeginsel, vervat in artikel 33 van het Internationaal Verdrag van 28 juli 1951 betreffende de status van vluchtelingen, te waarborgen » (B.11.1)
