Skip to main content
Nederlands
×
Select site language
Български
Čeština
Dansk
Deutsch
Ελληνικά
English
Español
Eesti
Suomi
Français
Gaeilge
Hrvatski
Magyar
Italiano
Lietuvių
Latviešu
Malti
Nederlands
Polski
Português
Română
Slovenčina
Slovenščina
Svenska
Twitter
LinkedIn
Mastodon
Instagram
Facebook
YouTube
PeerTube
Newsletter
Top Menu
Over FRA
Samenwerking
Newsroom
Cookies
Contact
Custom Topbar
Search
×
Search the FRA website
menu-icon
Work on rights
Rechtspraak, rechten van slachtoffers en justitiële samenwerking
Slachtofferrechten
Rechten van de verdachte
Civiel recht
Justitiële samenwerking en rechtsstaat
Beveiliging
Bedrijfsleven en mensenrechten
Gelijkheid, non-discriminatie en racisme
Kinderen, jongeren en ouderen
Mensen met een handicap
Haatmisdrijf
Ras en etnische afstamming
Godsdienst en overtuiging
Roma
Geslacht, seksuele geaardheid en gender
Asiel, migratie en grenzen
Toegang tot asiel
Grenzen en informatiesystemen
Kinderbescherming
Irreguliere migratie, terugkeer en immigratiedetentie
Legale migratie en integratie
Mensenhandel en arbeidsuitbuiting
Gegevensbescherming, privacy en nieuwe technologieën
Kunstmatige intelligentie en big data
Grenzen en informatiesystemen
Gegevensbescherming
Onrechtmatige profilering
Steun voor mensenrechtensystemen en mensenrechtenverdedigers
Handvest van de grondrechten van de EU
Intergouvernementele mensenrechtensystemen
Nationale mensenrechtensystemen en -organen
Maatschappelijk middenveld
Het EU-Handvest van de grondrechten
Wat zijn grondrechten?
What is the EU Charter of Fundamental Rights?
Preambule
Titel I: Waardigheid
1 - De menselijke waardigheid
2 - Het recht op leven
3 - Het recht op menselijke integriteit
4 - Het verbod van folteringen en van onmenselijke of vernederende behandelingen of bestraffingen
5 - Het verbod van slavernij en dwangarbeid
Titel II: Vrijheden
6 - Het recht op vrijheid en veiligheid
7 - De eerbiediging van het privé-leven en van het familie
8 - De bescherming van persoonsgegevens
9 - Het recht te huwen en het recht een gezin te stichten
10 - De vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst
11 - De vrijheid van meningsuiting en van informatie
12 - De vrijheid van vergadering en vereniging
13 - De vrijheid van kunsten en wetenschappen
14 - Het recht op onderwijs
15 - De vrijheid van beroep en het recht te werken
16 - De vrijheid van ondernemerschap
17 - Het recht op eigendom
18 - Het recht op asiel
19 - Bescherming bij verwijdering, uitzetting en uitlevering
Titel III: Gelijkheid
20 - Gelijkheid voor de wet
21 - Non-discriminatie
22 - Verscheidenheid van cultuur, godsdienst en taal
23 - De gelijkheid van vrouwen en mannen
24 - De rechten van het kind
25 - De rechten van ouderen
26 - De integratie van personen met een handicap
Titel IV: Solidariteit
27 - Het recht op informatie en raadpleging van de werknemers binnen de onderneming
28 - Het recht op collectieve onderhandelingen en op collectieve actie
29 - Het recht op toegang tot arbeidsbemiddeling
30 - Bescherming bij kennelijk onredelijk ontslag
31 - Rechtvaardige en billijke arbeidsomstandigheden en -voorwaarden
32 - Het verbod van kinderarbeid en de bescherming van jongeren op het werk
33 - Het beroeps
34 - Sociale zekerheid en sociale bijstand
35 - De gezondheidszorg
36 - De toegang tot diensten van algemeen economisch belang
37 - Milieubescherming
38 - Consumentenbescherming
Titel V: Burgerschap
39 - Actief en passief kiesrecht bij de verkiezingen voor het Europees Parlement
40 - Actief en passief kiesrecht bij de gemeenteraadsverkiezingen
41 - Recht op behoorlijk bestuur
42 - Recht van inzage in documenten
43 - Europees Ombudsman
44 - Recht van petitie
45 - Vrijheid van verkeer en van verblijf
46 - Diplomatieke en consulaire bescherming
Titel VI: Rechtspleging
47 - Recht op een doeltreffende voorziening in rechte en op een onpartijdig gerecht
48 - Vermoeden van onschuld en rechten van de verdediging
49 - Legaliteitsbeginsel en evenredigheidsbeginsel inzake delicten en straffen
50 - Recht om niet tweemaal in een strafrechtelijke procedure voor hetzelfde delict te worden berecht of gestraft
Titel VII: Algemene bepalingen
51 - Toepassingsgebied
52 - Reikwijdte en uitlegging van de gewaarborgde rechten en beginselen
53 - Beschermingsniveau
54 - Verbod van misbruik van recht
Tools
EU Fundamental Rights Information System - EFRIS
Criminal detention database
Anti-Muslim hatred database
Case-law database
Charterpedia
FRA e-learning platform
Data visualisation
Equality data collection: promising practices
Fighting hate crime: promising practices
Producten
About FRA
Who we are
Structure of FRA
Management Board
Management Board members
Management Board meeting documents
Executive Board
Scientific Committee
Scientific Committee members
Director
Management team
What we do
Research and data
Capacity-building
Advising
Convening people
FRA for children
What are my rights?
Where do my rights come from?
Areas of work
Multi-annual Framework 2007-2022
Work Programme
Archive
Annual Activity report
Archive
Projects
Working at FRA
Vacancies and selections
Previous vacancies
What we offer
Work-life balance
Application instructions
Seconded National Experts
Traineeship
Procurement
Ongoing procedures
Closed procedures
Contracts awarded
Finance and budget
Financial Rules
Financial documents
Inzage in documenten
Access to documents
Aanvraag voor toegang tot documenten
Data protection within FRA
Records registry
Cooperation
EU-instellingen en andere organen
European Parliament
Council of the European Union
European Commission
EU agencies
European Committee of the Regions
European Economic and Social Committee
European Ombudsman
EU CRPD Framework
Promotion
Protection
Monitoring
Review process
Resources
Lidstaten van de EU
National Liaison Officers
National Parliaments
Raad van Europa
Maatschappelijk middenveld en platform voor de grondrechten
Activities
Civic space
Platform library
How to register
Nationale mensenrechteninstituten, gelijkheidsorganen en ombudsinstellingen
VN, OVSE en andere internationale organisaties
EEA and Norway Grants
Newsroom
News
Press releases
Events
Past Events
FRA products 2024
FRA products 2023
FRA products 2022
FRA products 2021
FRA Products 2020
FRA Products 2019
Multimedia
Videos
Infographics
Podcasts
Speeches
Press packs
EU LGBTIQ survey - Press pack
Fundamental Rights Survey
EU LGBTI survey II
From institutions to community living for persons with disabilities: perspectives from the ground
Second European Union Minorities and Discrimination Survey – Main results
Second European Union Minorities and Discrimination Survey (EU-MIDIS II) Muslims
Together in the EU: Promoting the participation of migrants and their descendants
Second European Union Minorities and Discrimination Survey (EU-MIDIS II) Roma
Severe labour exploitation in the EU
Child-friendly justice – perspectives and experiences of professionals: Press pack
Fundamental rights at EU borders
Violence against women press pack
Jewish people’s experiences and perceptions of hate crime, discrimination and antisemitism
EU LGBT Press pack
Child-friendly justice – perspectives and experiences of children
Newsletter
Log in
Main menu
Work on rights
Work on rights
Rechtspraak, rechten van slachtoffers en justitiële samenwerking
Slachtofferrechten
Rechten van de verdachte
Civiel recht
Justitiële samenwerking en rechtsstaat
Beveiliging
Bedrijfsleven en mensenrechten
Gelijkheid, non-discriminatie en racisme
Kinderen, jongeren en ouderen
Mensen met een handicap
Haatmisdrijf
Ras en etnische afstamming
Godsdienst en overtuiging
Roma
Geslacht, seksuele geaardheid en gender
Asiel, migratie en grenzen
Toegang tot asiel
Grenzen en informatiesystemen
Kinderbescherming
Irreguliere migratie, terugkeer en immigratiedetentie
Legale migratie en integratie
Mensenhandel en arbeidsuitbuiting
Gegevensbescherming, privacy en nieuwe technologieën
Kunstmatige intelligentie en big data
Grenzen en informatiesystemen
Gegevensbescherming
Onrechtmatige profilering
Steun voor mensenrechtensystemen en mensenrechtenverdedigers
Handvest van de grondrechten van de EU
Intergouvernementele mensenrechtensystemen
Nationale mensenrechtensystemen en -organen
Maatschappelijk middenveld
Het EU-Handvest van de grondrechten
Het EU-Handvest van de grondrechten
Wat zijn grondrechten?
What is the EU Charter of Fundamental Rights?
Preambule
Titel I: Waardigheid
1 -
De menselijke waardigheid
2 -
Het recht op leven
3 -
Het recht op menselijke integriteit
4 -
Het verbod van folteringen en van onmenselijke of vernederende behandelingen of bestraffingen
5 -
Het verbod van slavernij en dwangarbeid
Titel II: Vrijheden
6 -
Het recht op vrijheid en veiligheid
7 -
De eerbiediging van het privé-leven en van het familie
8 -
De bescherming van persoonsgegevens
9 -
Het recht te huwen en het recht een gezin te stichten
10 -
De vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst
11 -
De vrijheid van meningsuiting en van informatie
12 -
De vrijheid van vergadering en vereniging
13 -
De vrijheid van kunsten en wetenschappen
14 -
Het recht op onderwijs
15 -
De vrijheid van beroep en het recht te werken
16 -
De vrijheid van ondernemerschap
17 -
Het recht op eigendom
18 -
Het recht op asiel
19 -
Bescherming bij verwijdering, uitzetting en uitlevering
Titel III: Gelijkheid
20 -
Gelijkheid voor de wet
21 -
Non-discriminatie
22 -
Verscheidenheid van cultuur, godsdienst en taal
23 -
De gelijkheid van vrouwen en mannen
24 -
De rechten van het kind
25 -
De rechten van ouderen
26 -
De integratie van personen met een handicap
Titel IV: Solidariteit
27 -
Het recht op informatie en raadpleging van de werknemers binnen de onderneming
28 -
Het recht op collectieve onderhandelingen en op collectieve actie
29 -
Het recht op toegang tot arbeidsbemiddeling
30 -
Bescherming bij kennelijk onredelijk ontslag
31 -
Rechtvaardige en billijke arbeidsomstandigheden en -voorwaarden
32 -
Het verbod van kinderarbeid en de bescherming van jongeren op het werk
33 -
Het beroeps
34 -
Sociale zekerheid en sociale bijstand
35 -
De gezondheidszorg
36 -
De toegang tot diensten van algemeen economisch belang
37 -
Milieubescherming
38 -
Consumentenbescherming
Titel V: Burgerschap
39 -
Actief en passief kiesrecht bij de verkiezingen voor het Europees Parlement
40 -
Actief en passief kiesrecht bij de gemeenteraadsverkiezingen
41 -
Recht op behoorlijk bestuur
42 -
Recht van inzage in documenten
43 -
Europees Ombudsman
44 -
Recht van petitie
45 -
Vrijheid van verkeer en van verblijf
46 -
Diplomatieke en consulaire bescherming
Titel VI: Rechtspleging
47 -
Recht op een doeltreffende voorziening in rechte en op een onpartijdig gerecht
48 -
Vermoeden van onschuld en rechten van de verdediging
49 -
Legaliteitsbeginsel en evenredigheidsbeginsel inzake delicten en straffen
50 -
Recht om niet tweemaal in een strafrechtelijke procedure voor hetzelfde delict te worden berecht of gestraft
Titel VII: Algemene bepalingen
51 -
Toepassingsgebied
52 -
Reikwijdte en uitlegging van de gewaarborgde rechten en beginselen
53 -
Beschermingsniveau
54 -
Verbod van misbruik van recht
Tools
Tools
EU Fundamental Rights Information System - EFRIS
Criminal detention database
Anti-Muslim hatred database
Case-law database
Charterpedia
FRA e-learning platform
Data visualisation
Equality data collection: promising practices
Fighting hate crime: promising practices
Producten
Search
×
Search the FRA website
Zoeken
You are here
Home
Work on rights
Gelijkheid, non-discriminatie en racisme
Mensen met een handicap
Equality
Mensen met een handicap
EU Charter of Fundamental Rights
EU Charter of Fundamental Rights
Titel III: Gelijkheid
Artikel 26 - De integratie van personen met een handicap
Highlights
Report / Paper / Summary
29
May
2024
Political participation of people with disabilities – new developments
Ahead of the EU elections, this report explores the political participation of people with disabilities. Although some Member States removed restrictions on the right to vote and to stand for elections, barriers still exist. This report is an update of new developments following FRA’s last report published in 2014. It sets out ways forward to ensure people with disabilities have equal opportunities, in line with the EU Charter of Fundamental Rights and the Convention on the Rights of Persons with Disabilities.
Read news item
Access the data explorer
Handbook / Guide / Manual
20
March
2023
Implementing the UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities: Human rights indicators
This guide helps independent national monitoring frameworks to fulfil their monitoring responsibility set out in Article 33 of the Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD). It focuses on the use of indicators. It does not deal with aspects such as compliance with the Paris Principles or the efficiency of complaints mechanisms. Its objective is to support national monitoring frameworks in designing or improving indicators for assessing progress of CRPD implementation at national level.
Read news item
Report / Paper / Summary
4
December
2018
From institutions to community living for persons with disabilities: perspectives from the ground
The Convention on the Rights of Persons with Disabilities commits both the EU and all of its Member States to realising the right of persons with disabilities to live independently in the community – which includes achieving deinstitutionalisation for those residing in institutional settings. But much remains to be done to make this a reality in practice. This report presents the main insights gained during fieldwork on the drivers of and barriers to deinstitutionalisation. Focusing on the local level, it gives voice to a diverse set of actors – most importantly, to people with disabilities themselves.
View the infographic
Watch the video
Read the human stories
Download project factsheets
Report / Paper / Summary
2
December
2015
Violence against children with disabilities: legislation, policies and programmes in the EU
Children with disabilities face significant barriers to enjoying their fundamental rights. They are often excluded from society, sometimes living in facilities far from their families. They are also denied access to basic services, such as health care and education, and endure stigma and discrimination, as well as sexual, physical and psychological violence. FRA scrutinised the important but underreported issue of violence against children with disabilities, carrying out desk research and conducting interviews with knowledgeable stakeholders. This report presents the results of that research.
Producten
Pagination
Current page
1
Page
2
Page
3
Page
4
Next page
››
Last page
»
Report / Paper / Summary
People with disabilities
Equality, non-discrimination and racism
29
May
2024
Political participation of people with disabilities – new developments
Ahead of the EU elections, this report explores the political participation of people with disabilities. Although some Member States removed restrictions on the right to vote and to stand for elections, barriers still exist. This report is an update of new developments following FRA’s last report published in 2014. It sets out ways forward to ensure people with disabilities have equal opportunities, in line with the EU Charter of Fundamental Rights and the Convention on the Rights of Persons with Disabilities.
Read news item
Access the data explorer
MDX Dataset
People with disabilities
Equality, non-discrimination and racism
20 February 2017
Indicators on the right to political participation of people with disabilities
FRA in close cooperation with the European Commission and the Academic Network of European Disability Experts (ANED), developed 28 human rights indicators to assess the political participation of persons with disabilities in the EU.
Handbook / Guide / Manual
People with disabilities
Equality, non-discrimination and racism
20
March
2023
Implementing the UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities: Human rights indicators
This guide helps independent national monitoring frameworks to fulfil their monitoring responsibility set out in Article 33 of the Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD). It focuses on the use of indicators. It does not deal with aspects such as compliance with the Paris Principles or the efficiency of complaints mechanisms. Its objective is to support national monitoring frameworks in designing or improving indicators for assessing progress of CRPD implementation at national level.
Read news item
Video
Equality, non-discrimination and racism
People with disabilities
30 March 2021
Protecting vulnerable adults across Europe
There are many reasons why adults may find themselves in a situation of vulnerability - because of their age, health or disability. Vulnerable people are at greater risk of unfair treatment, exploitation or abuse. And cross-border settings can lead to additional obstacles. It's time to address these challenges and identify the needs of vulnerable adults so everyone can enjoy their fundamental rights.
Infographic
People with disabilities
Equality, non-discrimination and racism
Support for human rights systems and defenders
Inter-governmental human rights systems
21 June 2019
Putting the UN’s Disability Convention into practice
Fundamental Rights Report 2019: Ten years after the UN’s Disability Convention entered into force, 2018 saw it continue
to drive advances in disability rights across the EU.
Fundamental Rights Report
Data protection, privacy and new technologies
Asylum, migration and borders
Children, youth and older people
People with disabilities
Hate crime
Roma
Sex, sexual orientation and gender
Justice, victims’ rights and judicial cooperation
6
June
2019
Fundamental Rights Report 2019
How much progress can we expect in a decade? Various rights-related instruments had been in place for 10 years in 2018, prompting both sobering and encouraging reflection on this question.
Report / Paper / Summary
People with disabilities
26
February
2019
Who will (not) get to vote in the 2019 European Parliament elections?
The right to vote is at the heart of what it means to live in a democratic society. However, legislation sets out a number of restrictions on this right. With a view to the European Parliament elections in 2019, this paper presents developments in the situation of the right to vote for people deprived of legal capacity in the EU.
Report / Paper / Summary
People with disabilities
Equality, non-discrimination and racism
4
December
2018
From institutions to community living for persons with disabilities: perspectives from the ground
The Convention on the Rights of Persons with Disabilities commits both the EU and all of its Member States to realising the right of persons with disabilities to live independently in the community – which includes achieving deinstitutionalisation for those residing in institutional settings. But much remains to be done to make this a reality in practice. This report presents the main insights gained during fieldwork on the drivers of and barriers to deinstitutionalisation. Focusing on the local level, it gives voice to a diverse set of actors – most importantly, to people with disabilities themselves.
View the infographic
Watch the video
Read the human stories
Download project factsheets
Video
People with disabilities
04 December 2018
Independent living for people with disabilities
FRA's latest report explores what enables and what hinders the drive towards independent community living for people with disabilities.
Report / Paper / Summary
People with disabilities
4
December
2018
From institutions to community living for persons with disabilities – perspectives from the ground - Summary
The European Union Agency for Fundamental Rights
(FRA) wanted to contribute to making steps to implement
deinstitutionalisation more effective, by capturing
concrete evidence of what is and what is
not working on the ground. To do this, the agency
conducted extensive fieldwork research in five EU
Member States at different stages of the deinstitutionalisation
process.
This summary report presents the key findings of
that fieldwork and the FRA opinions stemming from
them.
Infographic
People with disabilities
04 December 2018
5 success factors on the road to independent living for people with disabilities
The EU and all its Member States are legally bound to the UN’s Disability Convention. They have a duty to ensure people with disabilities can live independently in the community rather than in institutions.
Video
People with disabilities
22 November 2018
Video Blog by Michael O'Flaherty: Independent Living
Michael O'Flaherty talks about empowering people with disabilities to be full and independent members of the community.
Fundamental Rights Report
Asylum, migration and borders
Data protection, privacy and new technologies
Children, youth and older people
People with disabilities
Hate crime
Roma
Sex, sexual orientation and gender
Justice, victims’ rights and judicial cooperation
6
June
2018
Fundamental Rights Report 2018
The year 2017 brought both progress and setbacks in terms of rights protection. The European Pillar of Social Rights marked an important move towards a more ‘social Europe’. But, as experiences with the EU Charter of Fundamental Rights underscore, agreement on a text is merely a first step. Even in its eighth year as the EU's binding bill of rights, the Charter's potential was not fully exploited, highlighting the need to more actively promote its use.
Report / Paper / Summary
People with disabilities
25
May
2018
From institutions to community living: key findings and FRA opinions
EU Member States, and the EU itself have ratified
the CRPD, committing themselves to achieving independent
living for persons with disabilities. Doing so
requires a meaningful and sustainable shift from institutional
to community-based living arrangements. This
publication summarises the findings from the three
FRA reports focusing on different aspects of deinstitutionalisation.
Report / Paper / Summary
Asiel, migratie en grenzen
Gegevensbescherming, privacy en nieuwe technologieën
Gelijkheid, non-discriminatie en racisme
Kinderen, jongeren en ouderen
Mensen met een handicap
Haatmisdrijf
Roma
Geslacht, seksuele geaardheid en gender
Rechtspraak, rechten van slachtoffers en justitiële samenwerking
17
May
2018
Uitdagingen voor maatschappelijke organisaties die zich inzetten voor mensenrechten in de EU - Samenvatting
Maatschappelijke organisaties in de Europese Unie spelen een cruciale rol bij de bevordering van grondrechten, maar het is moeilijker geworden voor hen om dat te doen – wegens
zowel wettelijke als praktische beperkingen. In alle lidstaten van de EU zijn er uitdagingen, maar de precieze aard en omvang ervan verschillen. Gegevens en onderzoek op dit gebied –
inclusief vergelijkend onderzoek – ontbreken over het algemeen.
In het verslag van het FRA wordt daarom gekeken naar de verschillende soorten en patronen van uitdagingen waarmee maatschappelijke organisaties die zich inzetten voor de mensenrechten in de EU, worden geconfronteerd. In het verslag wordt ook de aandacht gevestigd op veelbelovende praktijken die deze zorgwekkende patronen kunnen tegengaan.
Handbook / Guide / Manual
Gelijkheid, non-discriminatie en racisme
Kinderen, jongeren en ouderen
Mensen met een handicap
Haatmisdrijf
Ras en etnische afstamming
Godsdienst en overtuiging
Roma
Geslacht, seksuele geaardheid en gender
21
March
2018
Handboek over het Europese non-discriminatierecht. Editie 2018
Het Europese non-discriminatierecht, dat met name wordt gevormd door de EU-richtlijnen inzake non-discriminatie en door artikel 14 van en protocol 12 bij het Europese Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens, verbiedt discriminatie op basis van diverse contexten en gronden. Dit handboek onderzoekt het Europees non-discriminatierecht dat voortvloeit uit deze twee complementaire bronnen, en maakt daarbij geen onderscheid tussen beide, tenzij daar waar ze van elkaar afwijken.
Easy-to-read report
People with disabilities
14
March
2018
From institutions to community living - Part I: commitments and structures (Easy read)
This report looks at what the EU and the 28 countries have agreed to do to move people with disabilities from living in institutions to living in their local community with support.
Easy-to-read report
People with disabilities
14
March
2018
From institutions to community living - Part II: funding and budgeting (Easy Read)
This report looks at the money that is needed to help people move from living in institutions to living in their local community with support.
Easy-to-read report
People with disabilities
14
March
2018
From institutions to community living - Part III: outcomes for persons with disabilities (Easy Read)
This report looks at the lives of people with disabilities who are living independently in their local community.
Report / Paper / Summary
People with disabilities
12
October
2017
From institutions to community living - Part II: funding and budgeting
The transition from institution- to community-based support for persons with disabilities is a complex process that requires multifaceted efforts. These include putting in place commitments and structures for achieving deinstitutionalisation and measuring outcomes for persons with disabilities. This report shows that effectively funding the deinstitutionalisation process is a vital element.
Pagination
Current page
1
Page
2
Page
3
Page
4
Next page
››
Last page
»