EU-kader voor het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap – bijdrage aan het EU-evaluatieproces

Volgens artikel 35 van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap moet elke partij bij het Verdrag regelmatig bij het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap ( “CRPD Committee”) verslagen indienen over de maatregelen die zij heeft genomen om het Verdrag ten uitvoer te leggen.

Het eerste verslag moet twee jaar na de inwerkingtreding van dit Verdrag in de lidstaat worden geproduceerd, en vervolgens moet elke vier jaar een verslag worden ingediend.

Deze verslagen vormen de grondslag voor de door het VN-Comité uitgevoerde beoordeling van de voortgang bij de tenuitvoerlegging van dit verdrag.

Evaluatie van de tenuitvoerlegging van het Verdrag door de EU

In overeenstemming met haar verplichtingen heeft de Europese Commissie in juni 2014 het eerste verslag over de tenuitvoerlegging van het Verdrag door de EU ingediend namens de EU. In het verslag wordt een overzicht gegeven van de uitvoeringsmaatregelen die de EU heeft getroffen binnen haar bevoegdheidssfeer, die zowel EU-wetgeving als EU-beleid omvat, en van de interne tenuitvoerlegging door EU-instellingen, -agentschappen en -organen.

In april 2015 publiceerde het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap de "lijst van punten voor verduidelijking" in reactie op het EU-verslag, waarin het Comité een aantal punten aan de orde stelde waarover het graag aanvullende informatie zou ontvangen van de EU. De Europese Commissie heeft in juni 2015 namens de EU nadere informatie verstrekt.

Het voornaamste deel van het evaluatieproces vond plaats in augustus 2015, met een openbare "constructieve dialoog" tussen de EU – vertegenwoordigd door de Europese Commissie – en het VN-Comité.

Na deze discussie publiceerde het VN-Comité in september 2015 zijn beoordeling van de tenuitvoerlegging van het Verdrag door de EU en op te volgen aanbevelingen in de vorm van "slotopmerkingen". Daarin wordt ingegaan op vrijwel alle artikelen van het Verdrag en worden concrete aanbevelingen gedaan voor een betere tenuitvoerlegging van het Verdrag door de EU.

Naast de formele documenten die werden opgesteld door de Europese Commissie en het VN-Comité, heeft een groot aantal nationale mensenrechtenorganen, organisaties voor personen met een handicap en andere maatschappelijke organisaties een eigen verslag over de tenuitvoerlegging van het Verdrag door de EU ingediend bij het VN-Comité.

Belangrijke stappen bij de evaluatie van de EU door het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap

Verslag
• De Europese Commissie diende in juni 2014 het EU-verslag in.
Lijst van punten voor verduidelijking
• In april 2015 publiceerde het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap, in reactie op het EU-verslag, de "lijst van punten voor verduidelijking" met 45 verzoeken om aanvullende informatie.
• De Europese Commissie beantwoordde deze namens de EU in juni 2015.
Slotopmerkingen
• Op 27-28 augustus 2015 verscheen de EU voor het VN-Comité voor een "constructieve dialoog" over haar tenuitvoerlegging van het Verdrag.
• In september 2015 publiceerde het VN-Comité zijn slotopmerkingen over de EU, met een beoordeling van haar prestaties en aanbevelingen voor een betere tenuitvoerlegging van het Verdrag door de EU.

Bron: FRA, 2016

Alle documenten die verband houden met het evaluatieproces zijn beschikbaar op internet.

Bijdrage van het EU-kader aan het evaluatieproces

Het EU-kader nam actief deel aan alle fasen van het evaluatieproces.

Ten tijde van de discussie over de lijst van punten voor verduidelijking en de constructieve dialoog hield het EU-kader twee briefings achter gesloten deuren met het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap. Ook gaf het EU-kader tijdens de constructieve dialoog tussen de EU en het VN-Comité een openings- en een slotverklaring uit.

Rol van het EU-kader in het evaluatieproces

Maart 2015
• De leden van het EU-kader bevestigen tijdens een vergadering op hoog niveau hun bereidheid en vermogen om actief deel te nemen aan het evaluatieproces en aan de follow-up van de slotopmerkingen
April 2015 • Briefing achter gesloten deuren tussen het EU-kader en het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap voorafgaand aan de discussie over de lijst van punten voor verduidelijking
Mei 2015 • Deelname aan de hoorzitting over het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap in het Europees Parlement
Augustus 2015 • Openings- en slotverklaring tijdens de constructieve dialoog tussen de EU en het VN-Comité
• Briefing achter gesloten deuren tussen het EU-kader en het VN-Comité
September 2015 en daarna
• Follow-up van de slotopmerkingen, met inbegrip van een gedachtewisseling met de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken van het Europees Parlement

Bron: FRA, 2016 

Voorts organiseerde het Europees Parlement drie evenementen om het evaluatieproces te bespreken: een openbare hoorzitting in mei 2015 over de lijst van punten voor verduidelijking, een extra openbare hoorzitting in januari 2016 en een gedachtewisseling met de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken van het Europees Parlement in februari 2016, waaraan alle leden van het EU-kader deelnamen.

Alle leden van het EU-kader hebben zich ertoe verbonden om de follow-up van de slotopmerkingen te ondersteunen.

Aanbevelingen ten aanzien van het EU-kader

Een deel van de slotopmerkingen van het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap hebben specifiek betrekking op het EU-kader:

"Het Comité merkt met zorg op dat het kader van de Europese Unie voor de tenuitvoerlegging en monitoring van het Verdrag niet volledig in overeenstemming is met de beginselen van Parijs en over onvoldoende middelen beschikt. Bovendien is de Europese Commissie zowel aangewezen als het contactpunt (artikel 33, lid 1) en als onderdeel van het monitoringkader (artikel 33, lid 2).

Het Comité beveelt aan dat de [EU] maatregelen neemt om de rollen van de Europese Commissie te ontkoppelen – door de Commissie uit het onafhankelijke monitoringkader te laten treden – teneinde volledige naleving met de beginselen van Parijs te waarborgen, en dat aan het onafhankelijke monitoringkader voldoende middelen worden toegewezen om zijn functies te kunnen uitvoeren. Voorts beveelt het Comité aan dat de [EU] de instelling van een interinstitutioneel coördinatiemechanisme en de aanwijzing van contactpunten in elke EU-instelling, elk EU-agentschap en elk EU-orgaan in overweging neemt."

De Europese Commissie, als het contactpunt voor het Verdrag in de EU, is verzocht het VN-Comité informatie te verstrekken over de maatregelen die zij zal nemen om deze aanbevelingen voor september 2016 ten uitvoer te hebben gelegd.