An Creat AE don Choinbhinsiúin – Rannchuidiú do phróiseas athbhreithnithe an AE

De réir Alt 35 den Choinbhinsiún, ní mór do gach páirtí don choinbhinsiún tuairiscí rialta maidir leis na bearta atá déanta acu chun an Coinbhinsiún a fhorfheidhmiú a chur faoi bhráid an Choiste um Chearta Daoine faoi Mhíchumas (Coiste CRPD).

Ní mór an chéad tuairisc a chur isteach dhá bhliain tar éis teacht i bhfeidhm an Choinbhinsiúin sa pháirtí Stáit, agus tá tuairiscí ina dhiaidh sin le leagan isteach gach ceithre bliana.

Úsáideann an Coiste CRPD na tuairiscí sin mar bhunús d’athbhreithniú an Choiste CRPD ar an dul chun cinn atá déanta chun an Coinbhinsiún a fhorfheidhmiú.

Athbhreithniú ar fhorfheidhmiú an AE ar an gCoinbhinsiún

I gcomhréir lena oibleagáidí, leag an Coimisiún Eorpach isteach an chéad tuarascáil ar fhorfheidhmiú an AE ar an gCoinbhinsiún, thar ceann an AE, i Meitheamh 2014. Déanann an tuarascáil achoimre ar na gníomhartha atá déanta ag an AE chun an CRPD a fhorfheidhmiú laistigh dá réimse inniúlachta; cuimsíonn sé idir dhlí agus bheartas AE, agus forfheidhmiú inmheánach in institiúidí, gníomhaireachtaí agus comhlachtaí AE.

D’fhoilsigh an Coiste CRPD an ‘liosta saincheisteanna’ in Aibreán 2015 mar fhreagra ar thuarascáil an AE, inar ardaíodh roinnt ceisteanna a bhfuil tuilleadh eolais ón AE ag teastáil uaidh. D’fhreagair an Coimisiún Eorpach thar ceann an AE ag cur tuilleadh faisnéise ar fáil i Meitheamh 2015.

Tharla an phríomhchuid den phróiseas athbhreithnithe i Lúnasa 2015, nuair a reáchtáladh ‘idirphlé dearfach’ idir an tAE – a ndearna an Coimisiún Eorpach ionadaíocht air – agus Coiste CRPD.

I ndiaidh an phlé sin, d’fhoilsigh an Coiste CRPD a mheasúnú ar fhorfheidhmiú an AE ar an CRPD i Meán Fómhair 2015 agus a mholtaí maidir leis na gníomhartha a leanfadh uaidh i bhfoirm ‘breithnithe deiridh’. Tugann na breithnithe deiridh aghaidh ar bheagnach gach ceann d’airteagail an Choinbhinsiúin, mar aon le moltaí praiticiúla faoin gcaoi ar féidir leis an AE forfheidhmiú an coinbhinsiúin a fheabhsú.

Chomh maith leis na doiciméid fhoirmeálta a d’ullmhaigh an Coimisiún Eorpach agus Coiste CRPD, leag líon mór comhlachtaí náisiúnta um chearta an duine, eagraíochtaí na sochaí sibhialta agus eagraíochtaí do dhaoine faoi mhíchumas isteach a gcuid tuarascálacha féin chuig Coiste CRPD i ndáil le forfheidhmiú AE an CRPD.

Príomhchéimeanna san athbhreithniú ar an AE a rinne Coiste CRPD

Tuarascáil ar na páirtithe Stáit
• Leag an Coimisiún Eorpach isteach tuarascáil an AE i Meitheamh 2014.
Liosta saincheisteanna
• D’fhógair an Coiste CRPD an ‘Liosta saincheisteanna’ faoin Tuarascáil AE in Aibreán 2015, a raibh 45 ceist ann a raibh tuilleadh faisnéise ag teastáil uaidh ina leith.
• Thug an Coimisiún Eorpach freagra do na ceisteanna sin thar ceann an AE i Meitheamh 2015.
Breithnithe deiridh

• Tháinig an tAE os comhar Choiste CRPD an 27-28 Lúnasa 2015 le haghaidh ‘idirphlé dearfach’ faoina fhorfheidhmiú ar an CRPD.

• D’fhoilsigh Coiste CRPD a bhreithnithe deiridh maidir leis an AE i Meán Fómhair 2015 inar leag sé amach a mheasúnú ar theist an AE mar aon le moltaí faoin gcaoi ar féidir leis an AE an forfheidhmiú an Choinbhinsiúin a fheabhsú.

Foinse: FRA, 2016

Tá gach doiciméad a bhaineann leis an bpróiseas athbhreithnithe ar fáil ar líne.

Rannchuidiú an Chreata AE don phróiseas athbhreithnithe

Ghlac an Creat AE páirt ghníomhach i ngach céim den phróiseas athbhreithnithe.

Reáchtáil an Creat AE dhá sheisiún faisnéise phríobháideacha leis an gCoiste CRPD, tráth a raibh an plé ann faoin liosta saincheisteanna faoin AE agus am an idirphlé dhearfaigh. Thug an Creat ráitis tosaigh agus deiridh freisin i rith an idirphlé dhearfaigh idir an tAE agus Coiste CRPD.

Ról an Chreata AE sa phróiseas athbhreithnithe

Márta 2015
• Dearbhaíonn baill an Chreata ag cruinniú ardleibhéil go bhfuil siad toilteanach agus ar fáil chun páirt ghníomhach a ghlacadh sa phróiseas athbhreithnithe agus sna gníomhartha a leanfadh ó na breithnithe deiridh
Aibreán 2015 • Seisiún faisnéise dúnta den Chreat AE le Coiste CRPD sular pléadh an Liosta Saincheisteanna.
Bealtaine 2015 • Rannpháirtíocht in éisteacht Pharlaimint na hEorpa maidir leis an gCoinbhinsiún
Lúnasa 2015
• Ráitis tosaigh agus deiridh i rith an idirphlé dhearfaigh idir an tAE agus Coiste CRPD
• Seisiún faisnéise dúnta den Chreat AE le Coiste CRPD
Meán Fómhair 2015 ar aghaidh
• Na gníomhartha a leanann ó na breithnithe deiridh, lena n-áirítear malartú tuairimí leis an gCoiste um Fhostaíocht agus um Ghnóthaí Sóisialta de chuid Pharlaimint na hEorpa

Foinse: FRA, 2016

Anuas air sin, d’eagraigh Parlaimint na hEorpa trí imeacht chun an próiseas athbhreithnithe a phlé: éisteacht phoiblí i mBealtaine 2015 ar an liosta saincheisteanna, éisteacht phoiblí eile in Eanáir 2016, agus malartú tuairimí leis an gCoiste um Fhostaíocht agus um Ghnóthaí Sóisialta i bhFeabhra 2016 inar ghlac gach ball den Chreat AE páirt.

Tá gealltanas déanta ag gach ball den Chreat AE tacú leis na gníomhartha a leanann ó bhreithnithe deiridh an AE.

Moltaí maidir leis an gCreat AE

Baineann cuid de bhreithnithe deiridh Choiste CRPD go sonrach leis an gCreat AE:

“Is ábhar imní don Choiste nach bhfuil Creat an Aontais Eorpaigh d’fhorfheidhmiú agus monatóireacht an Choinbhinsiúin ag teacht go hiomlán le Prionsabail Pháras, agus nach bhfuil dóthain acmhainní aige. Anuas air sin, tá an Coimisiún Eorpach ainmnithe mar phointe fócais (Airteagal 33.1) agus mar chuid den chreat monatóireachta (Airteagal 33.2).

Molann an Coiste go nglacfaidh an [tAE] bearta chun róil an Choimisiúin Eorpaigh a dhíchúpláil – é a bhaint den chreat monatóireachta neamhspleách – chun comhlíonadh iomlán Phrionsabail Pháras a chinntiú, agus go mbeadh dóthain acmhainní aige sin chun a fheidhmeanna a chomhlíonadh. Molann sé freisin go ndéanfadh an [tAE] breithniú ar shásra comhordaithe idir-institiúideach a bhunú agus pointí fócasacha a ainmniú i ngach institiúid, gníomhaireacht agus comhlacht de chuid an AE.”

Iarrtar ar an gCoimisiún Eorpach, mar phointe fócais don Choinbhinsiún san AE, faisnéis a chur ar fáil do Choiste CRPD maidir leis an bearta a glacadh chun an moladh seo a chur i bhfeidhm faoi Mheán Fómhair 2016.