19
August
2022

Προστασία του χώρου δράσης της κοινωνίας των πολιτών στην ΕΕ - Κυριά ευρήματα και γνώμες του FRA

Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έρχονται αντιμέτωπες με διάφορες προκλήσεις στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η έκθεση του FRA για την Προστασία του χώρου της κοινωνίας των πολιτών στην ΕΕ παρουσιάζει τα ευρήματα του Οργανισμού σε σχέση με τις εν λόγω προκλήσεις. Η έκθεση εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021. Η παρούσα σύνοψη παρουσιάζει τα βασικά ευρήματα και τις γνώμες του FRA που επισημαίνονται στην έκθεση.
ΣΦΑΙΡΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ

Διεθνείς και περιφερειακές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ―μεταξύ άλλων, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, διάφορες υπηρεσίες του Συμβουλίου της Ευρώπης, καθώς και ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ)/Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων― υπογραμμίζουν τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η κοινωνία των πολιτών στη θωράκιση και στην υποστήριξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η κοινωνία των πολιτών δίνει νέα πνοή στις αξίες που μοιράζονται η ΕΕ και τα κράτη μέλη της, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ). Η κοινωνία των πολιτών συμβάλλει καθοριστικά στην εφαρμογή των πολιτικών της ΕΕ στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο κομβικός ρόλος της κοινωνίας των πολιτών αποτυπώνεται επίσης στις συνθήκες της ΕΕ. Η σημασία της υπογραμμίζεται άλλωστε και σε σχετικά έγγραφα πολιτικής της ΕΕ, όπως σε στρατηγικές και σχέδια δράσης.

Στο άρθρο 11 παράγραφος 2 της ΣΕΕ και στο άρθρο 15 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) ο διάλογος με την κοινωνία των πολιτών και η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών θεωρούνται εργαλεία χρηστής διακυβέρνησης. Το ίδιο ισχύει και για άλλα συναφή έγγραφα πολιτικής της ΕΕ, όπως π.χ. η στρατηγική της ΕΕ για την ενίσχυση της εφαρμογής του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («Χάρτης ΕΕ»), το σχέδιο δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία και τα τομεακά σχέδια δράσης για την καταπολέμηση του ρατσισμού, την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+, την ένταξη των Ρομά, τα δικαιώματα των παιδιών, την αναπηρία, τα δικαιώματα των θυμάτων, τα δικαιώματα των γυναικών ή την κοινωνική ένταξη των μεταναστών.

Ωστόσο, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έρχονται αντιμέτωπες με διάφορες προκλήσεις στις χώρες της ΕΕ. Η παρούσα έκθεση παρουσιάζει τα ευρήματα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) σχετικά με πολλές από αυτές τις προκλήσεις. Τα ευρήματα βασίζονται σε έρευνες που διενεργήθηκαν από το δίκτυο ερευνών του Οργανισμού (Franet) το 2020, σε δύο χωριστές διαδικτυακές διαβουλεύσεις με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών το 2020, καθώς και σε δευτερογενή στατιστική ανάλυση.

Στην έκθεση του FRA σχετικά με την Προστασία του χώρου δράσης της κοινωνίας των πολιτών στην ΕΕ επισημαίνονται οι εξελίξεις στο επίπεδο της νομοθεσίας και των πολιτικών που επηρεάζουν τις δραστηριότητες των ΟΚΠ στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ΕΕ. Παρουσιάζονται επίσης σχετικές ελπιδοφόρες πρακτικές. Επιπλέον, στις γνώμες που παρουσιάζονται στη συνέχεια επισημαίνονται τρόποι για την ανάπτυξη ενός πιο θετικού περιβάλλοντος εργασίας για την κοινωνία των πολιτών.

Γενικά, στην έρευνα υπογραμμίζεται ότι η κατάσταση παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών. Αποδεικνύεται επίσης ότι η κατάσταση το 2020 ήταν γενικά δυσκολότερη σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη λόγω κυρίως της πανδημίας COVID-19. Παρά την πραγματικότητα αυτή, στην έρευνα επισημαίνονται επίσης ορισμένες θετικές εξελίξεις.