Τι ειναι τα θεμελιωδη δικαιωματα;

© Unsplash/Oliver Cole
Τα θεμελιώδη δικαιώματα είναι βασικά δικαιώματα και ελευθερίες που παρέχονται σε όλους εντός της ΕΕ. Όλοι έχουν τα ίδια δικαιώματα ανεξαρτήτως καταγωγής, πεποιθήσεων ή τρόπου ζωής.

Τα δικαιώματα αυτά θεμελιώνουν σημαντικές αρχές όπως η αξιοπρέπεια, η δικαιοσύνη, ο σεβασμός και η ισότητα. Θέτουν πρότυπα για τον τρόπο ζωής και εργασίας στην Ευρώπη σήμερα.

Τα θεμελιώδη δικαιώματα βρίσκονται στην καρδιά του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Και η ΕΕ τα κατοχύρωσε στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Ο FRA συστάθηκε με σκοπό την προστασία και την προαγωγή τους.

Ωστόσο, η πρακτική εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις. Ο FRA συγκεντρώνει και αναλύει δεδομένα ώστε να κατανοεί και να αντιμετωπίζει τέτοια ζητήματα.

Στο πλαίσιο των εργασιών μας, έχουμε συνάψει εταιρικές σχέσεις με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, με κράτη μέλη και με την κοινωνία των πολιτών. Συνεργαζόμενοι συμβάλλουμε ώστε όλοι όσοι ζουν στην ΕΕ να απολαμβάνουν πραγματικά τα θεμελιώδη δικαιώματα.

Τι είναι ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ;

Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ο κατάλογος ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περιλαμβάνει 50 άρθρα τα οποία συγκεντρώνουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που χαίρουν όλοι εντός της ΕΕ.

Οι γενικές διατάξεις του Χάρτη παρέχουν λεπτομέρειες σχετικά με την ερμηνεία και την εφαρμογή του. Τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να σέβονται και να τηρούν τον Χάρτη όταν ενεργούν στο πλαίσιο του δικαίου της ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Συνέλευση συνέταξε τον Χάρτη το 1999. Και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον επικύρωσε έναν χρόνο αργότερα. Ο Χάρτης απέκτησε πλήρη νομική ισχύ με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας την 1η Δεκεμβρίου 2009.

Πότε υποχρεούνται οι αρχές να εφαρμόζουν τον Χάρτη;

Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων είναι δεσμευτικός για τα κράτη μέλη «μόνον όταν εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης». Ωστόσο, το δίκαιο της ΕΕ εφαρμόζεται συχνά σε εθνικό επίπεδο. Επηρεάζει σημαντικά τόσο τη νομοθεσία όσο και τη χάραξη πολιτικής των κρατών μελών.

Το γεγονός αυτό καθιστά δικαστές, πολιτικούς, διοικητικούς υπαλλήλους και ασκούντες νομικά επαγγέλματα βασικούς παράγοντες του Χάρτη. Ο Χάρτης έχει εφαρμογή όποτε οι ανωτέρω εργάζονται στο πλαίσιο του δικαίου της ΕΕ.

Η εφαρμογή του Χάρτη είναι κεντρικής σημασίας για την ορθή εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ. Το εγχειρίδιο του FRA με τίτλο Applying the Charter of Fundamental Rights (Εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων) παρέχει κατευθύνσεις.