Przedstawienie FRA

Unia Europejska utworzyła Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) w celu zapewniania instytucjom UE i państwom członkowskim niezależnej i opartej na dowodach pomocy i wiedzy fachowej w zakresie praw podstawowych. FRA jest niezależnym organem UE, finansowanym z budżetu Unii.

Czym się zajmujemy?

1) Badania na dużą skalę

  • Pierwsze ogólnounijne badanie doświadczeń w zakresie dyskryminacji i wiktymizacji imigrantów i mniejszości etnicznych (EU-MIDIS): 23 500 osób z grup imigranckich i grup mniejszości etnicznych;
  • największe w historii badanie przemocy ze względu na płeć wobec kobiet we wszystkich państwach członkowskich UE: 42 000 kobiet;
  • największe w historii badanie przestępstw z nienawiści i dyskryminacji wobec lesbijek, gejów, biseksualistów i osób transgenderowych: 93 000 osób LGBT;
  • badanie mające na celu przedstawienie warunków życia i dyskryminacji Romów: 85 000 osób;
  • badanie antysemityzmu: 6 000 Żydów.

2) Badania porównawcze prawne lub społeczne

  • Usługi z zakresu wsparcia ofiar przestępstw w UE: przegląd i ocena praw ofiar przestępstw w praktyce;
  • przestępstwa z nienawiści w UE;
  • środki ochrony danych;
  • dostęp do wymiaru sprawiedliwości;
  • dzieci i wymiar sprawiedliwości;
  • prawa podstawowe nielegalnych migrantów w UE;
  • prawa podstawowe osób z niepełnosprawnością intelektualną i cierpiących na problemy związane ze zdrowiem psychicznym;
  • udział osób niepełnosprawnych w życiu politycznym.

3) Podręczniki dla prawników praktyków

W przedmiotowych podręcznikach w przystępny sposób przedstawiono prawodawstwo i orzecznictwo UE. FRA poruszyła następujące tematy:

  • azyl, granice i imigracja;
  • ochrona danych;
  • niedyskryminacja.

FRA organizuje również coroczną konferencję na temat praw podstawowych. W konferencji bierze udział 300–400 głównych zainteresowanych stron, począwszy od instytucji UE do instytucji krajowych i lokalnych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz praktyków, aby omówić konkretne kwestie. Na przykład: prawa podstawowe i migracja do UE (2014 r.); przestępstwa z nienawiści (2013 r.); dostęp do wymiaru sprawiedliwości w czasach wyrzeczeń (2012 r.); prawa podstawowe nielegalnych migrantów (2011 r.); oraz prawa dzieci (2010 r.).

Z kim współpracujemy?

FRA utrzymuje ścisłe kontakty z odpowiednimi instytucjami i organizacjami na wszystkich szczeblach:

  • z Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej, Komisją Europejską i agencjami UE;
  • z krajowymi władzami rządowymi, w szczególności za pośrednictwem swojej sieci krajowych urzędników łącznikowych, którzy pełnią funkcję głównych punktów kontaktowych FRA w państwach członkowskich, a także za pośrednictwem tematycznych grup roboczych ds. Romów oraz przestępstw z nienawiści
  • gromadzących przedstawicieli państw członkowskich w celu opracowywania dobrych praktyk do wdrożenia na szczeblu krajowym;
  • z organizacjami międzynarodowymi, takimi jak Rada Europy, Organizacja Narodów Zjednoczonych, Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE);
  • z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, instytucjami akademickimi, organami ds. równości oraz krajowymi instytucjami praw człowieka.

FRA organizuje mniejsze spotkania z ekspertami rządowymi i innymi zainteresowanymi stronami w celu wspierania działań następczych w odniesieniu do ustaleń z jej badań. Spotkania te przyczyniają się do tworzenia wspólnej puli zasobów wiedzy oraz podkreślania obiecujących praktyk, które mogą pomóc w przezwyciężeniu wyzwań w zakresie praw podstawowych.

FRA prowadzi zorganizowany dialog ze społeczeństwem obywatelskim za pośrednictwem platformy praw podstawowych (FRP). Wspomniana platforma stanowi kanał współpracy i wymiany informacji między agencją a prawie 400 organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, zajmującymi się szeregiem kwestii z zakresu praw podstawowych w całej UE. Gromadzi ona różnorodne grupy podmiotów na szczeblu unijnym, krajowym i lokalnym. Stanowi ona unikalne forum umożliwiające prawdziwie europejską debatę na temat praw podstawowych. Spotykania w ramach platformy odbywają się raz w roku.

Nad czym pracujemy?

W pięcioletnich wieloletnich ramach zdefiniowano dziewięć obszarów tematycznych, w których FRA prowadzi działania:

  • dostęp do wymiaru sprawiedliwości;
  • ofiary przestępstw, w tym odszkodowania na rzecz ofiar;
  • społeczeństwo informacyjne, w szczególności poszanowanie życia prywatnego i ochrona danych osobowych;
  • integracja Romów;
  • współpraca sądowa, z wyłączeniem współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych;
  • prawa dzieci;
  • dyskryminacja;
  • imigracja i integracja migrantów, wizy i kontrola graniczna oraz azyl;
  • rasizm, ksenofobia i podobne formy nietolerancji.

Wymienione obszary stanowią ramy różnych projektów agencji.

Parlament Europejski, Rada UE oraz Komisja Europejska mogą zwrócić się o badania lub opinię na określony temat wykraczający poza program prac agencji, w tym w trakcie procedur ustawodawczych. Państwa członkowskie mogą zwrócić się do FRA o dane i informacje porównawcze, które posłużą do rozwoju polityki krajowej.

Jak ceniona jest praca FRA?

Instytucje UE oraz instytucje krajowe często odnoszą się do danych, opinii i sprawozdań FRA, w dokumentach takich jak:

  • roczne sprawozdanie Parlamentu Europejskiego dotyczące praw podstawowych oraz liczne rezolucje parlamentarne dotyczące różnych kwestii z zakresu praw podstawowych;
  • konkluzje Rady UE w sprawie zwalczania przestępstw z nienawiści i przemocy wobec kobiet;
  • komunikat Komisji Europejskiej dotyczący integracji Romów oraz jej strategia zwalczania handlu ludźmi;
  • sprawozdanie Zgromadzenia Ogólnego ONZ dotyczące rasizmu;
  • oraz w ramach dyskusji parlamentarnych w 11 państwach członkowskich.

„Instytucje UE bardzo cenią sprawozdania, w których przedstawiono porównywalne i wiarygodne dane dotyczące wszystkich państw członkowskich. Tego rodzaju sprawozdania umożliwiają porównanie sytuacji faktycznej w różnych państwach członkowskich i przyczyniają się do wspierania kształtowania polityki na szczeblu UE”
(niezależna zewnętrzna ocena FRA z 2012 r.).

Kim jesteśmy?

Dyrektor FRA kieruje i zarządza agencją. Zarząd odpowiada za określanie programu prac agencji, zatwierdzanie jej budżetu oraz monitorowanie jej pracy. Zarząd składa się z niezależnych ekspertów, po jednym mianowanym przez każde państwo członkowskie, z dwóch przedstawicieli Komisji Europejskiej oraz z jednego niezależnego eksperta mianowanego przez Radę Europy. W ramach agencji działa również Komitet Naukowy złożony z ekspertów zewnętrznych, który gwarantuje jakość jej pracy.

Fakty o FRA

  • Dyrektor: Michael O’Flaherty
  • Utworzona: w 2007 r.
  • Lokalizacja: Wiedeń, Austria
  • Pracownicy: 113 osób plus stażyści
  • Budżet: 21,2 mln EUR
    Rocznie FRA kosztuje każdego europejskiego podatnika 0,04 EUR.
    73% budżetu jest wydawane na działalność operacyjną.