Jeżeli jesteś obywatelem jednego z państw członkowskich UE, mieszkasz w jednym z państw członkowskich lub prowadzisz działalność gospodarczą w UE, przepisy unijne gwarantują Ci szereg praw.
Ochrona osób fizycznych przed przypadkami łamania prawa unijnego to obszar leżący w gestii krajowych ram monitorowania i sądów. Jeżeli uznasz, że przepisy unijne nie są przestrzegane przez władze krajowe, powinieneś/powinnaś zgłosić to najpierw organom krajowym.
Jeśli jednak sprawa dotyczy pewnej kwestii prawa unijnego mającego bezpośrednie przełożenie na Twoją sytuację osobistą, UE również może Ci pomóc.
Członkowie Ram UE, tj. Parlament Europejski lub Europejski Rzecznik Praw Człowieka mogą podjąć stosowne działania.
Petycje do Parlamentu Europejskiego stanowią cenne narzędzie dla obywateli, pozwalające na zorganizowane formalnego posiedzenia z instytucjami UE, a przez to nawiązanie bezpośredniego kontaktu z ich przedstawicielami w Parlamencie. Mogą również powiadomić Parlament o przypadkach naruszenia lub nieprawidłowego wdrożenia prawodawstwa UE. Komisja Petycji jest odpowiedzialna za petycje trafiające do Parlamentu Europejskiego.
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich rozpatruje skargi dotyczące niewłaściwego administrowania w instytucjach, organach, urzędach i agencjach Unii Europejskiej. Osoby, które uważają, że instytucja unijna nie działa zgodnie z postanowieniami Konwencji, mają prawo zwrócić się do Rzecznika, dochodząc zadośćuczynienia.
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich rozpatruje skargi związane z niepełnosprawnością, dotyczące dostępności budynków instytucji UE, tłumaczenia na język migowy podczas organizowanych wydarzeń, dostępności materiałów na stronach internetowych oraz roszczeń z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego zgłaszanych przez członków personelu UE, którzy mają niepełnosprawne dzieci.
Jeżeli jesteś obywatelem państwa członkowskiego Unii lub mieszkasz w państwie członkowskim, możesz złożyć skargę do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich. Przedsiębiorstwa, stowarzyszenia lub inne podmioty z siedzibą w Unii również mogą wnosić skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.
Rzecznik opublikował pierwszą wersję dokumentu wyjaśniającego w sposób łatwy do odczytania jego pracę i procedurę składania skargi, która jest dostępna w 24 językach.
Europejskie Forum Osób Niepełnosprawnych (EDF) przekazuje informacje osobom niepełnosprawnym, które bezpośrednio doznały dyskryminacji, a także zgłasza takie przypadki właściwym organom administracji i informuje o nich ogół społeczeństwa.
EDF udziela również pomocy osobom domagającym się naprawienia szkody, interweniując w charakterze strony trzeciej w Europejskim Trybunale Praw Człowieka i Europejskim Komitecie Praw Społecznych.
Możesz również skontaktować się z Komisją Europejską w celu złożenia skargi dotyczącej dowolnych działań lub środków (przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych), braku środków lub praktyk stosowanych przez państwo członkowskie, które są Twoim zdaniem niezgodne z prawem unijnym.
Jeśli nie jesteś ekspertem w zakresie prawa UE, możesz mieć trudności z ustaleniem, które przepisy prawa zostały naruszone. Informacji udziela szybko i nieformalnie serwis internetowy Twoja Europa – Porady, dostępny w każdym oficjalnym języku UE.
Poza przepisami unijnymi, Twoje prawa są chronione przez konstytucję i przepisy prawa obowiązujące w danym kraju.
Jeśli uważasz, że Twoje prawa zostały naruszone w sytuacji nieobjętej zakresem prawodawstwa unijnego, możesz zgłosić skargę do właściwego organu krajowego: instytucji rządowej, sądu krajowego lub organu specjalizującego się w ochronie praw człowieka.
Interaktywne narzędzie może pomóc Ci znaleźć właściwą organizację, do której powinieneś/powinnaś zwrócić się z nurtującym Cię problemem związanym z prawami podstawowymi.