Qafas għall-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet ta’ Persuni b’Diżabilità tal-UE

Il-Konvenzjoni hija għodda b’saħħitha biex tgħin lill-persuni b’diżabilità, lill-komunitajiet lokali u lill-gvernijiet jesploraw modi biex jissodisfaw id-drittijiet tal-persuni b’diżabilità billi jiżviluppaw u jimplimentaw miżuri legali, politiċi u prattiki.

Sabiex jiġi żgurat li dawn l-isforzi jikkonformaw mar-rekwiżiti tal-Konvenzjoni u huma implimentati b’mod effettiv u effiċjenti, l-Artikolu 33(2) tal-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet ta’ Persuni b’Diżabilità (CRPD) jirrikjedi li l-istati partijiet għall-konvenzjoni jistabbilixxu qafas biex jippromwovu, jipproteġu u jimmonitorjaw l-implimentazzjoni tas-CRPD.

Bħala parti mis-CRPD, l-UE fasslet tali qafas għal kwistjonijiet ta’ kompetenza tal-UE, fosthom:

• Il-leġiżlazzjoni u l-politika tal-UE: in-nondiskriminazzjoni, id-drittijiet tal-passiġġieri, il-finanzjament tal-UE, eċċ.
• L-amministrazzjoni pubblika tal-UE: l-għażla tal-persunal, l-aċċess għal dokumenti, eċċ.

Il-Qafas tal-UE jikkomplementa l-oqfsa nazzjonali ta’ monitoraġġ, li huma responsabbli għall-promozzjoni, il-protezzjoni u l-monitoraġġ tas-CRPD fl-Istati Membri tal-UE.

Il-Qafas beda jopera fl-2013, fuq il-bażi ta’ proposta mill-Kummissjoni li kienet approvata mill-Kunsill tal-UE fl-2012.

Min huma l-membri?

Il-Qafas tal-UE huwa magħmul minn:

• Il-Parlament Ewropew
• L-Ombudsman Ewropew
• L-Aġenzija tal-UE għad-Drittijiet Fundamentali (FRA)
• Il-Forum Ewropew dwar id-Diżabilità (EDF)

Il-Kummissjoni Ewropea kienet membru tal-Qafas tal-UE sal-aħħar tal-2015, meta ħabbret l-intenzjoni tagħha li tirtira wara l-pubblikazzjoni tal- Osservazzjonijiet Konklużivi dwar l-UE mill-Kumitat tad-drittijiet ta’ persuni b’diżabilità (il-Kumitat CRPD). Wara din it-tħabbira, il-Kummissjoni Ewropea ma baqgħetx tipparteċipa fl-attivitajiet tal-Qafas tal-UE.

X’jagħmlu l-membri?

Skont il-kompetenzi u l-mandati rispettivi tagħhom, il-membri jikkontribwixxu kollettivament għall-

• promozzjoni,
• protezzjoni, u
• monitoraġġ

tal-implimentazzjoni tas-CRPD mill-UE.

Il-Qafas tal-UE jikkontribwixxi wkoll b’mod attiv għar-reviżjoni tal-implimentazzjoni tal-UE tas-CRPD mill-Kumitat tad-drittijiet ta’ persuni b’diżabilità (il-Kumitat CRPD). Il-Kumitat CRPD, l-hekk imsejjaħ “korp tat-trattat” għas-CRPD, huwa responsabbli biex jivvaluta jekk il-partijiet għall-konvenzjoni humiex qegħdin jissodisfaw l-obbligi tagħhom taħt is-CRPD.

L-ewwel rieżami tal-implimentazzjoni tal-UE tas-CRPD saret fl-2015; wara l-ewwel rieżami, il-Kumitat CRPD ħabbar li t-tieni u t-tielet rieżamijiet ser isiru flimkien mill-2020.

Din kif taħdem fil-prattika?

Il-membri jikkondividu informazzjoni u jqisu l-attivitajiet ta’ xulxin. Huma jiftiehmu dwar programm ta’ ħidma li jista’ jinkludi attivitajiet implimentati minn diversi membri flimkien jew mill-Qafas kollu kemm hu.

Il-President tal-Qafas tal-UE jinħatar għal sena u huwa soġġett għal sistema ta’ rotazzjoni. Il-President jippromwovi l-prinċipju ta’ kolleġġjalità li huwa inerenti għall-metodi ta’ ħidma tal-Qafas. 

Is-Segretarjat tal-Qafas tal-UE, li jinħatar ukoll għal sentejn, jikkoordina l-organizzazzjoni u t-tħejjija tal-laqgħat. Bħalissa l-FRA hija s-Segretarjat tal-Qafas.

• Dispożizzjonijiet operazzjonali (ir-rwoli tal-President u tas-Segretarjat, il-metodi ta’ ħidma)

Il-Qafas tal-UE jiltaqa’ mill-inqas darbtejn fis-sena. Id-deċiżjonijiet jittieħdu b’kunsens.

• L-aġendi u l-minuti tal-laqgħat

Oqfsa nazzjonali ta’ monitoraġġ

Il-Qafas tal-UE jikkomplementa l-oqfsa nazzjonali ta’ monitoraġġ fl-Istati Membri tal-UE li huma responsabbli għall-promozzjoni, il-protezzjoni u l-monitoraġġ tas-CRPD u l-implimentazzjoni tagħha fil-livell nazzjonali. Huma jistgħu jieħdu diversi forom u jkunu magħmulin minn diversi organizzazzjonijiet, bħal:

• korpi nazzjonali tal-ugwaljanza,
• Ombudspersons,
• Istituzzjonijiet Nazzjonali tad-Drittijiet tal-Bniedem,
• kumitati ta’ monitoraġġ bil-parteċipazzjoni tar-rappreżentanti ta’ organizzazzjonijiet ikkonċernati bid-drittijiet ta’ persuni b’diżabilità.

 Il-Qafas tal-UE jaħdem biex isaħħaħ is-sinerġiji mal-oqfsa nazzjonali ta’ monitoraġġ. Pereżempju, dan jiltaqa’ kull sena mar-rappreżentanti tal-mekkaniżmi nazzjonali ta’ monitoraġġ fl-Istati Membri tal-UE biex jikkondividi l-informazzjoni u jikkoordina l-attivitajiet.

Netwerks ta’ monitoraġġ

Uħud mill-membri tal-oqfsa nazzjonali ta’ monitoraġġ jikkooperaw fil-livell Ewropew:

• Il-Grupp ta’ Ħidma dwar il-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet ta’ Persuni b’Diżabilità tan-Netwerk Ewropew tal-Istituzzjonijiet Nazzjonali tad-Drittijiet tal-Bniedem jgħaqqad l-istituzzjonijiet nazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem li huma parti mill-oqfsa nazzjonali ta’ monitoraġġ. Diversi membri tal-Qafas tal-UE – l-Ombudsman Ewropew, l-Aġenzija tal-UE għad-Drittijiet Fundamentali u l-Forum Ewropew dwar id-Diżabilità – għandhom status ta’ osservaturi;
• Equinet, in-Netwerk Ewropew għall-Korpi tal-Ugwaljanza, jgħaqqad flimkien aktar minn 40 organizzazzjoni li għandhom is-setgħa li jiġġieldu kontra d-diskriminazzjoni fuq firxa ta’ raġunijiet inkluża d-diżabilità, mit-28 Stat Membru kollha tal-UE kif ukoll mill-Albanija, l-Eks-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja, il-Montenegro, in-Norveġja u s-Serbja;
• In-Netwerk Ewropew tal-Ombudsmen jikkonsisti f’aktar minn 95 uffiċċju f’36 pajjiż Ewropew. Uħud mill-membri tiegħu jaġixxu bħala korpi ta’ monitoraġġ għall-Konvenzjoni tan-NU.